Przykład sprzeczności (kontradykcji):
Minimalny poziom hałasu w samochodzie można osiągnąć poprzez użycie mat wygłuszających, jednak te z kolei zwiększają masę pojazdu.
Sprzeczność może więc brzmieć tak: Jeżeli zastosuje wygłuszenie matami, to wprawdzie będzie ciszej, ale pojazd będzie też cięższy.
Czy można rozwiązać ten problem w inny sposób?
Pierwszy z Lexusów, który miał swoją premierę w 1989, zdobył szturmem wysoką pozycję w segmencie aut luksusowych między innymi dlatego, że odznaczał się znacząco mniejszym poziomem hałasu niż odpowiadające mu Mercedes Benz, Jaguar, Volvo czy BMW.
Japończycy tworzący Lexusa skoncentrowali się na źródłach powstawania hałasu (silnik i pęd powietrza) i tam redukowali powstające szumy.
Nie znając wówczas TRIZ, doszli w tym miejscu do podobnych idei jak Henryk Altszuller, twórca TRIZ. Altszuller mawiał, że nie powinniśmy optymalizować kompromisu (czyli hałasu i wagi pojazdu w tym przypadku) lecz kompromis złamać.
Oto autentyczne "bezkompromisowe" cele założone na początku projektu, którego efektem był Lexus LS 400 z 1989 roku.
Tab1. "Bezkompromisowe" cele dla późniejszego Lexusa LS400 z książki "Droga Toyoty" Jefreya K. Likiera.
Henryk Altszuller, ojciec TRIZ mawiał "Nie optymalizuj kompromisu, wyrzuć kompromis".
A Tak przedstawione cele, jak w powyższej tabeli to nic innego jak zestaw sprzeczności do rozwiązania.
Czym jest sprzeczność?
Mały i gruby pies nie jest sprzecznością (gruby jamnik na przykład), ale gruby i lekki już tak. Najprościej to wytłumaczyć na pojedynczym parametrze:
Jeśli wezmę temperaturę jako parametr, to jeśli coś ma być zimne i gorące zarazem, to jest to sprzeczność, a TRIZ zajmuje się rozwiązywaniem sprzeczności.
Zwykły kubek z uchem rozwiązuje sprzeczność ciepły-zimny w przestrzeni. W jednym miejscu kubka mamy gorącą herbatę, ale ucho kubka nie jest gorące i nie parzy nam ręki. Nie trzeba jednak projektować przestrzennego ucha, odpowiednie izolacyjne ścianki kubka też dadzą ten efekt, nadal jest to rozwiązanie sprzeczności w przestrzeni - oddzielamy od siebie przestrzeń gorącą od zimnej.
Na każdym podstawowym szkoleniu z TRIZ przedstawiamy czym jest sprzeczność, bo to kluczowe pojęcie dla całego TRIZ.
TRIZ nie zajmuje się trudnymi problemami, które są trudne z powodu skomplikowania i zawiłości. TRIZ zajmuje się problemami, które są trudne z powodu sprzeczności. Gdy dochodzimy do ściany, bo im więcej wygłuszamy auto, tym jest cięższe a tego nie chcemy.
Więcej o tych dwóch różnych trudnościach w problemach w osobnym artykule.
Michał Hałas
trener, gospodarz Technovation Forum
